Чӑваш Енре чылай вӑхӑт шӑрӑх тӑнӑ хыҫҫӑн пирӗн тӑрӑхра ӗнер тинех ҫумӑр ҫуса савӑнтарчӗ. Ҫапла, ҫумӑр ҫуни савӑнтарнипе пӗрлех теприсене ӗнерхи ҫанталӑк шар та кӑтартнӑ.
Канаш районӗнчи хӑш-пӗр ялта, сӑмахран, ҫурт-йӗр ҫивиттийӗсене илсе пӑрахнӑ. Тепӗр тӑрӑхсенче теплицӑсене ҫил ҫавӑрттарса кайнӑ. Кун пек пӑтӑрмах, тӗслӗхрен, Красноармейски районӗнчи Кушкӑра пулса иртнӗ.
Шупашкарти, Кӳкеҫри хӑш-пӗр микрорайонта нумай хваттерлӗ ҫуртсем тата уйрӑм ҫын ҫурчӗсем ҫутӑсӑр тӑрса юлчӗҫ. Анчах, Турра шӗкӗр, чылайлӑха мар. Аслатиллӗ ҫумӑр ытлашши пысӑк кӑлтӑках илсе килмен. Яваплӑ тытӑмсем кӑлтӑка ҫийӗнчех пӗтерме пултарчӗҫ.
Ҫак кунсенче Канаш районӗнчи Ушанар ялӗнчи пӗвере инкек пулнӑ. Унта 40 ҫулти арҫын путса вилнӗ.
«Про Город» хаҫат редакцине халӑх корреспонденчӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, инкек ӗнер, ҫӗртме уйӑхӗн 22-мӗшӗнче, пулнӑ. Арҫын пӗлӗшӗсен куҫӗ умӗнчех путса вилнӗ.
Арҫын виллине каҫ енне водолаз ҫыран хӗррине кӑларнӑ. Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, путса вилнӗскер ӳсӗр пулма пултарнӑ. Халӗ кун тӗлӗшпе Следстви комитечӗ следстви умӗнхи тӗрӗслев ирттерет.
Канаш районӗнчи Шӑхасан ялӗнче ҫурт ҫунса кайнӑ. Пӑтӑрмах ӗнер 16 сехет те 40 минутра пулнӑ.
Ҫуртра тивӗҫлӗ канури ҫын пурӑннӑ. Вӑл лавккана тухса кайнӑ. Каялла килнӗ – ҫурт ҫук. Ҫулӑм кӳршӗсен ҫурчӗ ҫине те куҫма пултарнӑ. Анчах ял ҫыннисем кар тӑнӑ, пушара сӳнтерме тухнӑ. Сӑнчӑр евӗр тӑрса шыв витрине пӗр-пӗрне панӑ. Сахалтан та 50 ҫын пухӑннӑ.
Пушарнӑйсем ҫур сехетрен ҫитнӗ. Вӗсене ял ҫыннисем те ҫулӑма сӳнтерме пулӑшнӑ. Вырӑнта васкавлӑ медпулӑшу тухтӑрӗсем, полицейскисем те пулнӑ.
Ҫӗртме уйӑхӗн 17-мӗшӗнче Чӑваш Енри ҫӑлавҫӑсем Вӑрнар районӗнчи пушара сӳнтернӗ. Ҫулӑм 20 сехет те 30 минутра Вӑрнарти чукун ҫул станцийӗнче алхасма тытӑннӑ. Унта чукун ҫулпа пыракан пуйӑс (вӑл юсав составӗ пулнӑ) хыпса илнӗ. Пуйӑс ҫинче чукун ҫул рельсӗ айне хуракан пӑрӑссем пулнӑ. Пурӗ 100 штук шпала.
Ӗнер 22 сехетре Канаш районӗнчи Кивӗ Катек ялӗнче уйрӑм ҫын ҫурчӗпе хуралтисем ҫуннӑ.
Паян ирхи 4 сехет те 30 минутра Кӳкеҫри Теплица урамӗнчи склад ҫунма тытӑннӑ. Ҫав ҫуртран виҫӗ газ баллонӗ илсе тухнӑ. Пушара сӳнтерме 3 машина пырса ҫитнӗ.
Пӗлтӗр утӑ уйӑхӗн 9-мӗшӗнче Канаш районӗнчи Вӑрӑмпуҫ ялӗнче 6-ри арҫын ачапа 5 ҫулти йӑмӑкӗ аслӑк ҫинче шӑрпӑкпа вылянӑ. Утӑ ҫунма тытӑннӑ, сарай ҫине куҫнӗ. Ачасем ҫулӑма сӳнтереймен, тухса тарнӑ, кун пирки никама та каламан.
Пушар тухнине амӑшӗ кая юлса курнӑ. Ҫулӑм вите-сарая тӗп тунӑ, кӳршисен хуҫалӑхӗ ҫине куҫнӑ. Вӗсен те ҫунса кайнӑ.
Кӳрши тӑкака саплаштармалла тесе суда тавӑҫ тӑратнӑ. Суд ун майлӑ пулнӑ: ачасен амӑшне 1 миллион та 103 пин те 405 тенкӗ тӳлеттерме йышӑннӑ. Кунсӑр пуҫне расхутсемшӗн тӳлемелле: 18 пин.
Паян, ҫӗртме уйӑхӗн 15-мӗшӗнче, чӑваш литературин классикне Ҫеҫпӗл Мишшине асра тытса унӑн Шупашкарти палӑкӗ умне чечек хурӗҫ. Мероприяти Чӑваш Ен Наци вулавӑшне хирӗҫ Ҫеҫпӗл Мишши скверӗнче 11 сехетре пуҫланӗ.
Ҫеҫпӗл Мишши (Михаил Кузьмич Кузьмин) — чӑваш сӑвӑҫи. Вал 1899 ҫулхи раштавӑн 16-мӗшӗнче Канаш районӗнчи Касаккасси Шӗкӗр (халӗ Ҫеҫпӗл) ялӗнче ҫуралнӑ. Малтанхи сӑввисем 1919 ҫулта «Знамя революции», «Тетюшские известия», «Канаш» хаҫатсенче пичетленнӗ. Пӗрремӗш кӗнеки 1927 ҫулта «Хурҫӑ шанчӑк» ятпа ҫапӑнса тухнӑ. 1928 ҫулта Шупашкарта «Сӑвӑсем» кӗнеке пичетленсе тухать. 1959 ҫулта — «Ҫырнисен пуххи». Хӗрӳллӗ чӑваш поэзи ӗҫченӗ 1922 ҫулхи ҫӗртмен 15-мӗшӗнче Украинӑри Старогородка салинче вилнӗ.
Чӑваш Енре 29 ҫулти арҫынна аҫа ҫапнӑ. Кун пирки «Про Город» хаҫата халӑх корреспонденчӗ пӗлтернӗ.
Ку инкек Канаш районӗнчи Ухман ял тӑрӑхӗнче пулнӑ. Ашшӗпе ывӑлӗ сурӑхсем пӑхнӑ. Каҫхи 4 сехет тӗлне вӑйлӑ ҫумӑр ҫума тытӑннӑ. Ҫав вӑхӑтра ашшӗне аҫа ҫапнӑ. Ывӑлӗ часрах ун патне чупса пынӑ, анчах разряд хӑйне лекнӗ.
Халӗ ашшӗ пульницӑра. Ывӑлӗ вара ҫав вӑхӑтрах, васкавлӑ медпулӑшу ҫитиччен, вилнӗ.
Паян хӑш-пӗр тӑрӑхра ҫумӑр ҫунӑ. Канаш районӗнче вара самаях вӑйлӑ чашлаттарнӑ, аслати те авӑтнӑ.
Ухман ялӗнче инкек пулнӑ. Ҫынсем пурӑнакан ҫурта аҫа ҫапнӑ. Ҫавна май пушар тухнӑ. Ку инкек паян 16 сехетсенче пулнӑ.
«Про Город» хаҫат пӗлтернӗ тӑрӑх, хальлӗхе шар курнӑ ҫынсем пирки хыпар пулман.
Аса илтерер: синоптиксем Чӑваш Енре вырӑнӑн-вырӑнӑн аслатиллӗ ҫумӑр ҫӑвассине пӗлтереҫҫӗ.
Канаш районӗнчи Вӑрманкас Енӗш ялӗнче пурӑнакан вӑйпитти арҫын пӑтӑрмаха икӗ хутчен ҫакланнӑ. Пӗрремӗшӗнчен, ун пирки пакунлисене килтисем евитленӗ. Иккӗмӗшӗнчен, ҫавскер йӗрке хуралҫисемпе пуҫтахланма именмен.
Пакунлисем киле пыни тарӑхтарнӑран вӑл вӗсене хирӗҫ сенӗкпе сиксе тухнӑ. 38 ҫулти арҫын ҫивӗч вӗҫлӗ ӗҫ хатӗрӗпе чикессипе хӑратнӑ. Пакунлисем арҫынна тытса чарса аллине сӑнчӑрланӑ. Кайран ӑна йӗрке хуралҫисем хӑйсемпе лартса кайнӑ.
Йӗрке хуралҫисене хирӗҫ тӑнӑ арҫынна 5 ҫул таран ирӗкрен хӑтарма пулать. Пуҫиле ӗҫе Канаш районӗнчи суд пӑхса тухӗ.
Ҫӗртме уйӑхӗн 1-мӗшӗнче Канаш районӗнче 79 ҫулти арҫын килтен тухса кайнӑ та таврӑнман. Вӑл хавшакрах пулнӑ, питӗ япӑх илтнӗ, лайӑх курман, ҫухалса кайма пултарнӑ.
«Лиза Алерт» хастарӗсем ӑна талӑкран шырама тытӑннӑ. Вӗсем вӑрмансенче, уй-хирте, пӗвесемпе юханшыв хӗрринче шыранӑ. Ватӑскере ҫӑлма ӗлкӗреймесен те пултарнӑ-ҫке-ха, унӑн сывлӑхӗ япӑх пулнӑ.
Ҫӗрле те шырав ӗҫӗ чарӑнман. Ҫур ҫӗр иртсен такамӑн сассине илтнӗ. Анчах вӑл ҫухалса кайнӑ урӑх ҫын пулнӑ. Ӑна хӗрӗ патне леҫнӗ те каллех шырама пуҫланӑ.
Ҫӗртмен 3-мӗшӗнче арҫынна тупнӑ. Вӑл шӑнса хытнӑ, ҫӑварӗ типнӗ. Анчах чи кирли – вӑл чӗрӗ пулни.
-9.7 °C